Die, dag

Op 12 April 1918 om 5 uur s’ochtends klonk op 25 adressen in Moskou hetzelfde geluid, in naam van de staat een schreeuwende mannenstem, een trap door de deur, een wisseling van schoten en het geratel van kettingen om de polsen van anarchisten, kunstenaars en arbeiders. Deze serie ontruimingen kwamen als de doodslag en de conclusie van het Anarchisme in Moskou, en resulteerde in de dood van 40 en arrestatie van 500 Anarchisten.

De aanloop naar de gebeurtenissen op deze dag begint op 3 Maart en een tweesplitsing in de Communistische partij: Aan een kant de Leninisten die als tactische maatregel toe willen geven aan Duits imperialisme, en Polen en de Baltische gebieden over willen leveren aan het Duitse Rijk. En aan de andere kant de fractie Radicalen die niet het proletariaat van Polen en de Balten over willen leveren aan de Duitse keizer. Dit is waar de Anarchisten van 1918 zich vonden, en in lijn met ons ideaal van niet miljoenen mensen tot dienaar gemaakt laten worden van een keizer, een keuze moesten maken. “De Anarchistische-Communisten verklaren terreur en partizaanse oorlog op twee fronten! Het is beter te sterven voor de wereldwijde sociale revolutie dan om te leven als resultaat van een overeenkomst met Duits Imperialisme”, klonk het op 23 Februari uit de mond van Aleksandr Ge op het Centrale Executive Comité van Sovjetten. Dit was een verklaring van oorlog, van de Anarchisten in Moskou naar de Bolsjewisten.

De Moskou Anarchistische "scene" van 1918 bestond uit 25 autonome zogenoemde “Clubs”, dit waren voorheen panden in bezit van de Bourgeoisie, die tijdens de Oktober-Revolutie waren onteigend. Deze Clubs waren autonome zones van huisvesting, post-revolutionaire experimentatie over de nieuwe samenleving en broedplaatsen van vrije en nieuwe kunst. Deze plekken werden gebruikt voor nieuw toneel, tentoonstellingen, drukkerijen en muziek. Maar ook als verzamelplekken, om te samenzweren, plotten en het bekokstoven van snode anarchistische plannetjes. Zelf als Leeuwarder kan ik alleen maar denken aan 25 Kino’s (een voorheen gekraakte bioscoop in 2022), maar dan beter georganiseerd en met meer geweren verstopt in de bezemkast. Want deze Anarchisten waren tot de tanden bewapend, het was midden in de Russische Revolutie, dus aan revolvers was geen gebrek. En het was specifiek dit feit dat de Leninisten zich angstig maakten.

De Anarchistische ‘Zwarte Wacht’ onteigende een aantal ongespecificeerde goederen van of willekeurige Bourgeois bezittingen in Moskou, of van het Rode Leger. Dit is de oorsprong van het ongesubstantieerde gerucht dat “Anarchisten een goederentrein met eten hebben geplunderd”. Hoe dan ook, dit was voor de geheime dienst een aanleiding voor de ochtend van 12 April 1918. Als voorbereiding nam onze grote vriend (en pikhouweelverzamelaar) Leon Trotsky een tour van het Rode Leger in Moskou, om een serie opruiende anti-Anarchistische speeches te geven. En kwam de geheime dienst met een oproep aan het volk van Moskou om naar het militia hoofdkwartier te komen om Anarchisten te identificeren die betrokken waren bij de onteigeningen van de Zwarte Wacht. Verder werden de Anarchisten door de Moskou Sovjet betiteld als “Counter-Revolutionair” (en niet behulpzaam aan de Communistische beweging). Deze propaganda campagne en de reactie daarop is terug te lezen in edities van ‘Anarkhiia’, de krant van de club “Het Huis van Anarchie”.

De ontruiming van de 25 Clubs was gewelddadig, ongeregeld en mensonterend. Terwijl de dode lichamen van 40 van hun kameraden nog bloedend lagen op de grond van de Clubs werden zij met 500 man meegenomen naar het militiahoofdkwartier, waar de petit-bourgeois en hoge heren van Moskou hun op stonden te wachten voor de eerder genoemde “identificatie”. Waar zij werden vernederd, mishandeld en gestript van hun kleren door de geheime politie.

De nasleep van die dag was deprimerend en hopeloos. Na 1 dag was de gehele beweging in Moskou stuk, Anarkhiia bleef na een korte pauze nog nieuwe edities uitprinten, en Anarchisten bleven aanslagen plegen op Sovjet infrastructuur maar iets als de Zwarte Wacht of de Clubs zou nooit meer bereikt worden. De meesten bleven ondergedoken, gingen bij het Rode Leger om te vechten tegen het Witte Leger, of vonden een nieuwe strijd in het Zwarte Leger in Oekraïne.

Om dit lange verhaal tot een conclusie te brengen wil ik even stilstaan bij de emotie die dit oproepte bij mij terwijl ik onderzoek deed naar deze gebeurtenis, en onze relatie met Socialisten. Wij hebben simpelweg als Anarchisten andere doelen dan Socialisten of Communisten, wij streven naar autonomie en zelfbeschikking voor ieder mens. En hoewel de strijd tegen het Kapitalisme daar onderdeel van is, moeten wij Communisten niet verwarren voor onze kameraden. Dit verhaal speelde zich af nog niet één seizoen na de Oktoberrevolutie die de macht van de staat in handen legde van onze “kameraden”, 40 doden, 500 gearresteerd. Het hele Anarchistische project van onze voorgangers in Moskou was stukgeslagen, laat ons niet vergeten wat er gebeurt wanneer onze oude kameraden op de troon zitten.

13/04/23

(Kat)erina Romeownov, Gepubliceerd in Strafblad van het Noorden #1